Phanh là một bộ phận giúp giảm tốc độ của phương tiện để đảm bảo an toàn cho người lái. Trên ô tô hiện tại phổ biến hệ thống phanh thủy lực. Tên gọi tiếng Anh là “Hydraulic Brake System”. Gọi là thuỷ lực nhưng các hệ thống này không sử dụng nước thường mà là các loại dầu.
Vậy thì dầu phanh là gì?
Brake Fluid – Đó là tên gọi tiếng anh của dầu phanh (hay còn gọi là dầu thắng). Là loại chất lỏng được sử dụng trong hệ thống phanh thuỷ lực được sử dụng trên ô tô và cả xe máy. Dầu phanh là chất lỏng trung gian giúp truyền lực từ bàn đạp phanh hoặc tay phanh đến má phanh.
Khác với những loại dầu có tác dụng bôi trơn với công dụng là giảm thiểu ma sát, tránh mài mòn. Dầu phanh bản thân nó tác dụng chủ yếu là truyền lực trong hệ thống phanh một cách chính xác vì tính chất không chịu nén.
Bản thân dầu phanh ngoài tính chất không chịu nén, nó phải có tính hóa lý ổn định, độ bay hơi thấp, không tạo bọt trong nhiệt độ cao. Phải có độ nhớt khá cao trong khi chỉ số nhớt lại nhỏ.
Phân loại dầu phanh
Hiện tại trên thị trường có 2 gốc dầu phanh là gốc khoáng và gốc tổng hợp. Dầu phanh gốc khoáng sẽ được điều chế và tinh lọc từ các sản phẩm dầu thô. Còn dầu gốc tổng hợp thì sẽ được tổng hợp từ những hóa chất trong sản xuất hóa học.
Do được tổng hợp từ những hợp chất hóa học. Dầu gốc tổng hợp sẽ mang những đặc tính vượt trội hơn dầu phanh gốc khoáng. Ví dụ như hiệu suất nhiệt độ cao, khả năng phân hủy sinh học và độ ổn định oxy hóa. Do vậy nên giá thành nó cũng sẽ cao hơn.
Các sản phẩm dầu phanh trên thị trường hiện tại được phân ra làm 4 loại tiêu chuẩn là DOT 3, DOT 4, DOT 5 và DOT 5.1. Chúng có những sự khác biệt về cả nhiệt độ sôi, độ ngậm nước và tính chất hóa lý riêng.
Tiêu chuẩn DOT 3
Dầu tiêu chuẩn DOT 3 là loại dầu không có thành phần vô cơ, silicone và là dầu tổng hợp. Dầu phanh DOT 3 được điều chế từ 2 thành phần chính là glycerin và alcohol. Loại dầu này được sản xuất dựa trên công nghệ Polyethylene Glycol Ether để có được hiệu suất cao nhất.
Dầu DOT 3 là một hợp chất polyglycol có tính hút ẩm. Nhiệt độ sôi khô là 205°C(401°F) và nhiệt độ sôi ướt là 140°C(284°F).
Tiêu chuẩn DOT 4
Dầu phanh DOT 4 có thành phần chính là Glycol Ether và được bổ sung thêm Borate Ester giúp nó đạt được hiệu suất cao hơn. Dễ thấy nhất là điểm sôi khô và sôi ướt của nó cao hơn so với dầu DOT 3.
Độ nhớt của DOT 4 nhiều hơn DOT 3 và nó có khả năng duy trì tính lưu động của nó ở nhiệt độ tương đối cao hơn. Độ nhớt là thước đo khả năng chống chảy của chất lỏng. Dầu DOT 4 cho thấy khả năng chịu đựng và ổn định dưới nhiệt độ cao do có độ nhớt cao.
Dầu phanh DOT 4 có nhiệt độ sôi khô là 230°C(446°F) và nhiệt độ sôi ướt là 155°C(311°F). Độ hút ẩm của dầu DOT 4 cũng thấp hơn so với DOT 3. Do vậy nên dầu DOT 4 thường sẽ được sử dụng trên những mẫu xe có công suất cao như xe tải hạng nặng hoặc xe thương mại.
Tiêu chuẩn DOT 5
Không giống với dầu DOT 3, DOT 4 và DOT 5.1; dầu DOT 5 là loại dầu silicone. Nó có giá thành cao hơn so với DOT 3 và DOT 4 vì nhiệt độ sôi cao hơn, chịu nhiệt cao tốt hơn và không bị hút ẩm.
Với tính hóa lý ổn định hơn, dầu DOT 5 hoạt động ổn định hơn khi hoạt động trong thời tiết khắc nghiệt. Độ sôi khô của dầu phanh DOT 5 đạt tới 260°C(500°F) và 180°C(356°F) với độ sôi ướt.
Mặt hạn chế của dầu phanh DOT 5 ngoài giá thành thì nó còn bị nở đáng kể khi mà dầu bị lẫn thêm tạp chất. Nó cũng không thể sử dụng được với hệ thống đã sử dụng dầu tiêu chuẩn khác. Cũng vì độ nhớt cao nên nó không phù hợp trên các hệ thống phanh Anti-Lock. Dầu DOT 5 cũng sẽ bị nén lại khi nhiệt độ đạt tới 180°C(300°F) – 176°C(350°F).
Tiêu chuẩn DOT 5.1
Giống như DOT 3 và DOT 4, dầu phanh DOT 5.1 là loại dầu kết hợp của Glycol Ether và Borate Ester. Nhiệt độ sôi khô 270°C(518°F) và nhiệt độ sôi ướt đạt tới 190°C(374°F). Nó có thể trộn lẫn được với cả DOT 3 và DOT 4.
Thế nhưng vì vẫn là dầu sử dụng Glycol Ether nên DOT 5.1 vẫn sẽ có tình trạng ngậm nước, giá thành lại cao và rất khó để mua. Vì vậy mà DOT 5.1 không thật sự phổ biến trên thị trường.
Lưu ý
Với các loại dầu phanh tiêu chuẩn DOT 3, DOT 4 và DOT 5.1 có gốc Glycol đều sẽ có tình trạng ngậm nước từ 3-5% trong năm đầu sử dụng, tỉ lệ ngậm nước sẽ tăng lên từ 8-10% sau 2.5 năm. Tuy mỗi nhà sản xuất xe đều khuyến nghị người dùng nên thay dầu phanh theo số km di chuyển. Thế nhưng chúng tôi vẫn khuyên người dùng nên thay dầu phanh sau 1.5 – 2 năm sử dụng.
Do tính chất hóa học khác biệt nên người dùng tuyệt đối không được pha trộn dầu phanh DOT 5 với những loại còn lại. Với 3 loại dầu phanh DOT 3, DOT 4 và DOT 5 tuy có thể trộn lẫn được với nhau thế nhưng chúng ta vẫn nên xả toàn bộ dầu cũ trước khi sử dụng loại dầu mới.
CTK – GIẢI PHÁP CHĂM SÓC XE TOÀN DIỆN
Liên hệ với chúng tôi
CTKF Việt Nam cam kết sẽ cung cấp và hỗ trợ những khách hàng đã, đang và sẽ cùng đồng hành để mang tới những sản phẩm và dịch vụ chất lượng nhất. Với tôn chỉ “Uy tín tạo thành công”, sản phẩm CTK Brake của chúng tôi có thể đáp ứng được những yêu cầu gắt gao nhất của hệ thống phanh.
- Hotline: 0949880968
- E-mail: info@ctkf.com.vn
- Fanpage: CTK Fluids – Giải pháp chăm sóc xe toàn diện